Zencefil (Zingiber officinale); 100 cm kadar yükseklikte, kamış görünüşünde, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Yaprakları mızrak biçiminde, sivri uçlu ve tarçın kokuludur.
Çiçekleri toplu ve sarı renklidir. Ana vatanı Güney Asya olmakla beraber birçok tropikal ülkede (Hindistan, Çin, Güney Asya Adaları, Meksika, Batı Afrika) tarımı yapılır.
Kökleri 7-15 cm uzunluk ve 1-1,5 cm kalınlıkta, dallı, yassı ve esmer gri renkli parçalardır. Kokusu kuvvetli ve hoş, tadı ise batıcıdır. Tedavi veya baharat amaçlı kullanılan kısmı kökleridir. Kökler; zingiberen ve bisabolen isimli aromatik uçucu yağlar, zingiberol, gingerol ve shogaol isimli acı maddeler içermektedir. İçeriğindeki bu acı maddeler mide bulantısı ve kusmaya karşı etken maddelerdir.
Zencefil, mide bulantısı, şişkinlik ve kolik gibi sindirim problemlerine karşı başarıyla kullanılabilir. Yolculuk kusmalarına karşı etkilidir. Antiseptik etkisi sayesinde, mide-bağırsak enfeksiyonlarına ve hatta gıda zehirlenmelerine karşı kullanılabilir. Zencefil kan dolaşımını uyarır ve böylece kanın yüzeysel bölgelere de rahatça ulaşmasını sağlar. Bu etkinliği sayesinde, donuklarda, ısınmayan el ve ayakların ısınmasında çok önemli görevler üstlenebilir. Aynı zamanda yüksek kan basıncını (hipertansiyon) normalleştirebilir. Terletici ve ateş düşürücü etkileri vardır. Öksürük, grip, soğuk algınlığı ve öteki solunum yolları hastalıklarında, ısıtıcı ve
yatıştırıcı etkiye sahiptir. Ayrıca iştah açar ve kabızlığa karşı kullanılabilir. Osteoartrit (Dejeneratif Eklem Hastalığı – Artroz - Yaşlılık romatizması) ve baş dönmesi (vertigo) da zencefil kökünün kullanım alanındadır.
UYARILAR:
Heparin, warfarin ve aspirin gibi kan inceltici ilaçlarla beraber kullanılmamalıdır. Hamilelik dönemindeki uzun süreli kullanımı hariç (Kısa süreli olarak hamilelik bulantılara karşı kullanılabilir), bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur.
Kullanım Şekli:
Zencefil Çayı: Değirmende inceltilmiş yarım tatlı kaşığı zencefil kökü, bir bardak dolusu soğuk suya eklenir, hafif ısıda kaynama derecesine kadar ısıtılır, 10 dakika kadar hafifçe kaynatılır ve süzülür. Günde 1-2 bardak yeni demlenmiş çay soğutulmadan içilir.
Tentür: D1’ den D6’ ya kadarki herhangi bir incelti kullanılabilir. Tentürün kullanım alanları; mide zafiyeti, sindirim problemleri ve bronşiyal astımdır.. Ayrıca idrar tutukluğuna, ekmekten kaynaklanan şişkinliklere karşı önerilir. Sürekli olarak veya ihtiyaç duyulduğunda, günde 2-3 kere, 10-15 damla, yarım yemek kaşığı ılık suya eklenerek alınır.
Baharat: Özellikle zayıf ve sinirsel etkiye açık mideler için çok yararlı bir baharattır. Zencefil, mide ülseri olanların bile kullanabileceği özelliktedir. “Curry Powder” tipindeki birçok baharat karışımının terkibine girer.
Kapsül Olarak: 550 mg’ lık kapsüller halinde sunulmuştur. Genel olarak günde 1 defa 2 kapsül yemeklerle beraber veya tok karına alınır. Kapsüller doğrudan su ile yutularak alınabileceği gibi, zencefil çayı yapmak amacıyla boşaltılarak da kullanılabilir. Yetişkinler yolculuk bulantılarına veya kusmalarına karşı seyahatten 1 saat önce 1 kapsül, eğer gerekliyse daha sonraki her 2 veya 4 saatte bir 1 kapsül olarak alabilirler. T.C Tarım Bakanlığı’ nın izniyle ithal edilmiştir.