Salı Mayıs 14 2013, 18:08 tarafından tutku.
Bu acılı aşk ve ıstırap serüveni Arap edebiyatından daha ziyade İran ve Türk edebiyatlarında akis bulmuş ve nihayet en güzel ve muhteşem meyvasını şairimiz Fuzûlî’nin kaleminden vermiştir. Eser 1535 yılında yazılmıştır.
Fuzûlî. Leylâ ve Mecnûn’unu hangi duygularla kaleme aldığını şu kıtalarla söyler:
Dutsam taleb-i hakîkate râh-ı mecaz
Efsâne behânesiyle arz etsem râz
Leylî sebebiyle vasfun etsem âğâz
Mecnûn dili ile etsem ızhâr-ı niyâz
Açıklama : (Ey Tanrı), hakikat arzusu ile, mecaz yolunu tutup da, hikaye söylemek bahanesiyle sırları açıklasam… Leylâ vasıtasıyla senin sıfatlarını söylemeye başlasam ve Mecnun’un dili ile sana olan ihtiyacımı ortaya koyup yalvarsam…
Mesnevi bölümler halinde ilerliyor her konuyu baş tarafa yazacağım. Mesnevi tam tamına 3098 beyittir. Umarım ömrümüz yeter buraya yazmaya.Şimdi sözü Üstad’a bırakalım.
DÂSTÂN-I LEYLÎ vü MECNÛN
1. Konu
Bu hazret-i İzzetden ızhâr-ı hamd ile istimdâd-ı hus'ül-i metâlibdür ve Âsâr-ı şükr ile istid'â-yı setr-i meâyibdür
Açıklama : Yüce Allah'tan, Hamd ile Arzuların Gerçekleşmesini Dileme ve Şükür ile Kusurların Örtülmesini isteme.
1. Beyit :
Elhamdü livâhibi'i-mekârim
Ve'ş-şükrü lisahibi'l-merâhim
Açıklama :Keremler bağışlayan ve merhametler sahibi olan ( Allah'a) hamd ve şükür olsun.
2. Beyit :
Veh've'l-ezeliyyü fi'l-bidâye
Veh've'l-edebiyyu fi'n-nihâye
Açıklama : O, başlangıç olarak ezelî, ve sonuç bakımından ebedîdir.
3. Beyit :
Kad şâa bisun'ihî beyâneh
Mâ a'zamu fi'l-bakâi şâneh
Açıklama : Bakilikte şanı çok yüce olan (Allah) ın beyanı, kudretinin eseri olarak cihana yayıldı.
4. Beyit :
Sübhânallah zihî hudâvend
Bîşibh u şerîk u misl u mânend
Açıklama : Subhanallah!.. Benzeri, ortağı misli ve menendi bulunmayan ve yüce bir efendi!..
5. Beyit :
Meşşâta-i nev-arûs-i âlem
Gevher-keş-i silk-i nesl-i Âdem
Açıklama : (O), âlemin taze gelininin yüzünü süsleyen, Âdem nesli ipliğini incilerle donatan (dır)
6. Beyit :
Sarrâf-ı cevâhir-i hakâyık
Keşşâf-ı gavâmız-ı dekâyık
Açıklama : Hakikatler cevahirinin sarayı; ince nükte sırlarının aralayıcısı(dır)
7. Beyit :
Peydâ-kun-i her nihan ki bâşed
Pinhan-kun-i her iyan ki bâşed
Açıklama : Gizli olan her şeyi açığa çıkaran, her açık olan şeyi de gizleyen(dir)
8. Beyit :
Mi'mâr-ı binâ-yı âferiniş
Sîr-âb-kun-i riyâz-ı bîniş
Açıklama : Yaratılış binasının mimarı, basiret çimenleri(nin çiçekleri) ni sulayıp besleyen(dir)
9. Beyit :
Yârab mededî ki derd-menden
Aşufte vu zâr u mustmenden
Açıklama : Ya Rab, elimden tut ki; dertliyim, düşkünüm; ağlayıp inliyorum, kederliyim!..
10. Beyit :
Ez feyz-i huner haber nedârem
Cuz bîhunerî huner nedârem
Açıklama : Hünerin feyzinde habersizim; hünersizlikten gayrı yok bir hünerim.
11. Beyit :
Şugl-i acebî girifteem pîş
Pîş u pes-i û tamâm teşvîş
Açıklama : (Öyle) şaşılacak bir işe giriştim ki; başı sonu bütünü ile sıkıntı ve endişe...
12. Beyit :
Sengîst berâhem ûftâde
Bahrîst merâ hirâs dâde
Açıklama : (Sanki) yolumun üzerine bir taş düşmüş; yahut karşıma korku veren bir deniz çıkmıştır.
13. Beyit :
Tevfîk-i tuem eger nebâşed
Ver lutf-ı tu râhber nebâşed
14. Beyit :
Muşkil ki der in girîve-i teng
la'lî beder ârem ez dil-i seng
15. Beyit :
Muşkil ki mûrad ruh numâyed
Zin bahr durî bedestem âred
Açıklama 13-15 : Eğer senden bir yardım gelmez, ve eğer senin lutfun bana rehber olmazsa; taşın bağrından bir lâ'l çıkarabilmem güç; muradımın yüzünün görünüpte bu denizden elime bir inci geçmesi müşküldür.
16. Beyit :
An nun ki dilem furûg gîred
Levham rakam-ı safâ pezîred
Açıklama : (Ya Rab!) içimin aydınlandığı ve gönlümün aynasının parladığı şeyi lutfet!
17. Beyit :
Âyine-i hâtıram şeved pâk
Rûşen gerbed çerâg-ı idrâk
18. Beyit :
Kufl-i der-i ârzû bitâbem
Her çîz taleb kunem biyâbem
19. Beyit :
Bahşed beriyâz-ı devletem âb
Ebr-i kerem-i Rasûl u ashâb
Açıklama 17-18-19 : (Böylelikle) gönlümün aynası parlasın ve anlayışımın çerağı aydınlansın da; arzu kapımın kilidini açayım ve ne istersem elde edeyim; bahtımın bahçesini Peygamber'in ve ashabının kerem bulutu sulasın.
